Kış
gelip de şerbet kesecikleri olan tatlı meyveler çarşı pazardaki tezgâhlardan
elini ayağını çektiğinde, ortalık narenciye ürünlerine kalmıştır. Narenciye
ürünleri vitamin deposu ve sağlık kaynağı olsalar da, şekerli tatlarıyla çilek,
kiraz, kavun, karpuz, üzüm gibi göz kırpmaz çocuklara. İşte tam bu esnada ‘Cennet Elması’ ya da ‘Trabzon Hurması’ sahneye çıkar ve
ballı tadıyla şenlendiriverir damakları. Baharda nazlı nazlı salınan
gelincikler gibi alımlıdır Cennet Elması (Hurması). Olgunlaşmamışken buruk ve
lezzetsiz, olgunlaşmasıyla tatlı ve narin bir lezzet bohçasıdır adeta bu
gizemli meyve.
 |
| Olgunlaşmış Cennet Hurması |
Cennet
Elması (hurması) Latince kaynaklardaki ismi ile ‘Diospyros kaki L’ olarak karşımıza çıkar. Diospyros adı Antik Yunanda
Baş Tanrı Jüpiter’i simgeleyen ‘Dios’ ve ‘pyros’ (tane) kelimelerinin
birleşmesi ile meydana gelmiş olan ‘Kutsal
Meyve’ ya da ‘Tanrıların Yiyeceği’
anlamını taşır. Bu meyve zaman zaman görünüm güzelliği ve tadının mükemmelliğinden
dolayı ‘Zeus’un Meyvesi’ olarak da
isimlendirilmiştir (Yıldız,
Kaplankıran, & Toplu, 2012) .
Ege
çocukları Cennet Elması diye bilirler bu meyveyi, fakat ülkemize ilk giriş yeri
İpek Yolu’nun son durağı olarak kabul edilen Trabzon ili olduğundan, ülke
genelinde Trabzon Hurması adıyla ya da bu iki söylemden türediği haliyle Cennet
Hurması ismiyle de bilinir. Menşei uzak Asya olan bu tropikal ve subtropikal
bölge meyvesinin yakın zamanlarda kullanım alanı da oldukça genişlemiştir. Bunu
temelinde insanoğlunun koruyucu hekimliği keşfetmesiyle birlikte doğal ve
sağlıklı gıdalara yönelmiş olması yatmaktadır.
 |
| Dalında Cennet Hurması |
Cennet
hurması görünüşte kış mevsimine has kısa ömürlü bir süstür sofralarımızda. Oysa
gerçekte durum pek de böyle değildir. Örneğin tarihî süreçte Amerika yerlileri
cennet hurmalarını kurutup toz haline getirerek ekmeklerde ve yahnilerde kıvam
artırıcı olarak kullanmışlardır (Yarış & Özkaya, 2015) .
Uzak doğuda bu ağacın bazı cinsleri kereste
olarak kullanılmaktadır. Ayrıca cennet hurmasının çanak yaprakları Uzakdoğu
ülkelerinde tıbbi ilaç ve bitkisel çay olarak da tüketilmektedir (Sağır, 2013) . Son yıllarda
Anadolu’nun pek çok yerinde de antioksidan özelliklere sahip bu çayın
tüketilmeye başlandığı gözlenmiştir. Bunun da ötesinde cennet hurmalarının
güneş altında kurutulmasıyla elde edilen ‘Cennet Hurması Kuruları’ lezzet ve sağlık
deposu olarak sofraları süsleyen kuruyemişlerdendir.
 |
| Kurutulmuş Cennet Hurmaları |
Lif
yönünden oldukça zengin bir bileşiğe sahip olan cennet hurması geleneksel Çin
tıbbında bilinen ve kullanılan bir meyve iken günümüzde de modern tıbbî araştırmalarda kendine yer bulmuş bir ilahî hediyedir insanoğluna.
Çin’in
Guangzhou kentinde faaliyet gösteren Sun Yat-Sen Üniversitesi’nden Chunyan
Xie ve arkadaşlarının (2015) yaptığı bir araştırmaya göre bağışıklık sistemi
üzerinde destekleyici etkilere sahip olan cennet hurması yaprakları; aynı
zamanda muhtemelen beyin damarları tıkanıklığı, diyabet ve hipertansiyonun
önlenmesi ve tedavisi sürecinde olumlu etki oluşturacak potansiyele sahiptir. Geleneksel Çin tıbbında Diospyros kaki L. (cennet
hurması) yaprakları, inme, iç kanama, hipertansiyon, damar rahatsızlıkları ve
bazı enfeksiyon kaynaklı hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. Bu yapraklar
günümüzde de Çin ilaç sisteminde önemli rol oynamaktadır. Cennet hurması
yaprakları, günümüzde Japonya, Kore ve Çin gibi Asya ülkelerinde gittikçe daha
popüler hale gelen sağlıklı ürünler, kozmetik ürünleri vb.’nde daha çok
karşımıza çıkmaktadır (Xie, Xie, Xu, & Yang, 2015) .
 |
| Cennet Hurmasının Sap ve Yaprak Kısmının Sıhhî Önemi Giderek Artmaktadır |
Cennet
hurması meyveleri askorbik asit ve fenolik bileşikler açısından oldukça zengindir.
Bu sebeple meyvenin antioksidan aktivitesi de yüksek olup, özellikle A ve E
vitaminleri yanında zengin karbonhidrat ve tanen içeriğine sahiptir (Özkan &
Can, 2013) .
Cennet hurmasının kolesterolü düşürme, bağışıklık sistemini güçlendirme,
sindirim sistemini hızlandırma ve kanseri önlemeye yardımcı olma etkileri
ülkemizde yapılan çalışmalarda da ortaya konmuştur (Kaya, Kamer,
& Şahin, 2015) .
Sayılan nedenlerle tıbben fonksiyonel ürünler içinde yer alan cennet hurmasına
olan talep son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de artmaktadır.
 |
| Kurutulmuş Cennet Hurması Son Dönemlerde Talebi Artan Bir Meyvedir |
Cennet
hurmalarının kurutulması esnasında da çeşitli yöntemlerden bahsetmek mümkündür.
Kimi ülkeler kurutma işlemi esnasında dayanıklılığı artırmak üzere potasyum ya
da sodyum türevi kimyasal koruyucuları kullanmaktadır. Bazen de özel kurutma
fırınları kullanılarak daha yüksek oranda ve daha kısa sürede kurutma yapıldığı
bilinmektedir.
Ancak
her zaman en doğal olanı, en sağlıklı olanı tercih etmek gerekiyor diye
düşünerek biz Ege Sevdalıları, içine sevgimizi kattığımız Cennet hurmalarını,
sadece Ege Güneşi altında ve hiçbir başka katkı maddesi kullanmadan kurutmayı
tercih edenlerdeniz. Egeye Dönüş takipçilerinin yakînen bildiği iki aşamalı işlem
hamlıktan olgunluğa henüz geçmemiş cennet hurmalarının, kabuklarının soyulup,
iplere dizildiği ilk aşama ile başlıyor. İkinci aşamaya geçmeden önce içine
sevgimizi karıştırdığımız soyulup, ipe dizilmiş meyveler sadece yılın belirli
zamanları esen Ege rüzgarına teslim edilip, sunuma hazır hale gelinceye kadar
dinlendiriliyor.
Elde edilen Cennet Hurması
Kuruları şifa kaynağı olarak lezzetiyle damaklarımızı
şenlendirirken, tüketimden sonra geriye kalan meyvenin sap kısımları da
atılmayıp, kış çayı olarak demlenip afiyetle içiliyor.
Hoşçakalın…
Kaleme Alan: Hüsnü Egemen ABİRDÂN
Yorumlar
Yorum Gönder